Keşkesiz Doğum, kendiliğinden başlayan, doğal hormonların optimum koşullarda aktif olarak salgılandığı, mümkün olduğunca müdahale edilmeden yapılan, bebeklerin doğar doğmaz anne kucağı ile buluştuğu ve doğum şekli ne olursa olsun doğuma şahit olan herkesin doğumdan «KEŞKESİZ» çıktığı doğumlardır. Keşkesiz doğumda doktor, ebe/doula ve doğum psikoloğundan oluşan bir ekip çalışır.
Keşkesiz Doğum ve Doğal Doğum kavramlarını anlatırken birçok soru ile karşılaştığımızda anladık ki gerek aileler gerekse sağlık çalışanlarının birçok ön yargısı var. Bu yüzden öncelikle Keşkesiz Doğum hakkında yanlış bilinen doğruları anlatalım istedik.
1.Keşkesiz doğum tıbbı ve tıbbi müdahaleleri reddeden, kesinlikle müdahalesiz doğumdur.
Bu mümkün olabilir mi? Tüm müdahaleler gerekli olduğunda anne ve bebek hayatını kurtarmak için düzenlenmişlerdir. Ancak öyle bir durum ortaya çıkmıştır ki neredeyse her doğum yapan kadına bazı müdahaleler rutin uygulanır. Aç bırakılarak serum takılması, epizyotomi gibi. Oysa kanıta dayalı tıp araştırmaları bu müdahalelerin rutin değil gerekli durumlarda kullanılmasını savunur. Keşkesiz doğum MÜMKÜN OLDUĞUNCA müdahalesiz bir doğumdur. Müdahale gerektiğinde de bu durum anne ve baba ile paylaşılır, acil bir durum yoksa kararlara aktif katılımı sağlanır. Bu sayede müdahaleli doğumlarda bile aileler doktora veya ebeye yardım ederler, doğumdan keşkesiz çıkarlar. Ancak doğum istatistiklerine baktığımızda keşkesiz doğumda müdahaleler neredeyse %80 düşmüştür.
2.Keşkesiz doğum sezaryeni kesinlikle reddetmektir.
İşte imkansız bir mit daha. Sezaryen anne ve bebek hayatını kurtaran bir operasyondur ve ne yaparsanız yapın bazı doğumlarda kaçınılmazdır. İyi ki de vardır. Ancak bu sezaryen oranları belli bir sayıyı geçerse yarardan çok zarar getirmeye başlar. Bu yüzden keşkesiz doğum gerekli durumlarda sezaryeni savunur. Bu sayede tıbbi bir engel yoksa doğumlar kendiliğinden başlar. Sezaryen kararı alınsa bile en azından bebek doğumunu kendi isteği ile başlatmıştır. Doğal hormonları aktif salgılanmış. Doğal doğumdan tek farklı dünyaya geliş yolu olmuştur.
3.Keşkesiz doğumda sezaryen kararı alınırsa annenin morali bozulur.
İlk duyduğunuzda belki mantıklı gelebilir ama doğru değildir. Çünkü aile hamileliğinde katıldığı Keşkesiz Doğuma Hazırlık ve Destek Programı sayesinde doğum şekli ne olursa olsun, doğum kararlarına aktif katılan, sezaryen kararında bile bebeği için daha yapılacak çok şeyin olduğunu bilen bir ailedir. Sezaryen kaçınılmaz olursa yine coşku ile doğuma hazırlanır. Bu sefer Anne/Bebek Dostu Sezaryen için çalışacaktır. Sezaryen olacak ancak bebeğinden kopmayacaktır. Ameliyat boyunca bebeği kucağında olacaktır.
4.Keşkesiz doğum acı çekmektir.
Herkesin ilk aklına gelenin bu olmasına şaşmamak gerekir. İtiraf edelim ki doğumdan korkan bir toplumuz ve korkuların başında ağrı çekmek geliyor. Hatta buna “sancı” kelimesini yakıştırararak daha da fazla korku yaratıyoruz. Ancak unuttuğunuz bir şey var ki keşkesiz doğum için hazırlanan aileler tüm ilaç dışı rahatlatıcı tekniği öğrenirler. Bunlar arasında nefes, gevşeme, masaj,imgeleme, suyun aktif kullanımı sayılabilir. İşte bunlar sayesinde anne ve baba doğum dalgalarını öğrendiklerini uygulayarak aktif geçirir. Biz buna doğumun dansı diyoruz. Birçok keşkesiz doğum annesi doğumdan sonra şu cümleleri söylemiştir: “ evet, elbette ağrı vardı ama bu dayanılmaz bir şey değildi ve kendi gücümle bunları karşılayıp bebeğime ilaçsız kavuştum. Ama bunun yanında çok az ağrı hissettim, hatta hissetmedim diyen annelerimiz de oldu.
5.Keşkesiz doğumda epidural kötüdür ve kullanılmaz.
En çok duyduğumuz şeylerden biri de bu ve güldürüyor bizi. Keşkesiz doğum ekibi olarak epidural analjeziyi seviyoruz ve program içinde bunu ailelerle paylaşıyoruz. Ancak paylaştığımız bir şey daha var. Epidural analjezinin birçok yan etkisi var maalesef. Ailelerin birçoğu bu etkileri öğrendiği için ve üstüne ilaç dışı rahatlatıcı tekniklerle kendilerine güvenleri arttığı için tercih etmiyorlar. Yine tüm müdahalelerde olduğu gibi gerekli durumlarda da kullanmaktan kaçınıyorlar. Ama bu sefer korktukları için değil, gerçekten gerekli olduğu için kullanıyorlar. Epidural analjeziyi kullandıkları için de kendilerini asla başarısız ilan etmiyorlar. Keşkesiz doğumlara baktığımızda 42 anneden sadece 1 tanesinde ihtiyaç duyuldu. Geri kalanlar istemediler.
6.Keşkesiz doğumda babalar çok sorumluluk alır ve zorlanırlar.
Tam tersi. Eğitim sayesinde babaların kendilerine, eşlerine ve bebeklerine olan güvenleri artar. Bu sayede doğumda panik olup bunu anneye veya doktora geçiren hatta bu yüzden sezaryen nedeni olan babalardan olmazlar. Keşkesiz doğumdan babalar hep kahraman olarak çıkarlar. Yargısız ve yorumsuz eşlerinin yanında sadece destek olurlar. Kararlara aktif katılırlar. Bu yüzden keşkesiz doğum bir yandan da ”aile doğumu” demektir.
7.Keşkesiz doğum tek başına doğum yapmaktır.
Keşke öyle olsa. Doğumun fizyolojisi açısından hormonlar çok daha iyi çalışırlardı. Ama günümüzde bir kadını doğumda desteksiz bırakmak doğru bir davranış olmayacaktır. İşte bu yüzden keşkesiz doğumda birebir ebe veya doula desteği vardır. Bu destek sayesinde hem anne hem de baba rahat ederler ve kendilerini güvende hissederler. Ancak bu destekçiler daha önceden aile ile tanıştığı için aileden biri gibidirler. Onlara yabancı demek haksızlık olacaktır. Zaten doğumdan hemen sonra en çok övgüyü babadan sonra onlar alırlar. Bu kadar güvenli bir ekiple çalışınca hastanede panik dışında hiçbir faydası olmayan yakınlara biraz geç haber verilir. Böylece aile onlarla uğraşmak yerine tüm enerjisini doğuma yönlendirir. Ama merak etmeyin, doğumdan tüm akrabalar veyakınlar da keşkesiz çıksın diye onlar da gerek doğum öncesi gerekse doğum sırasındabilgilendirileceklerdir.
Gördüğünüz gibi keşkesiz doğum adına birçok korktuğunuz şey aslında gerçek değildir. Merkezde hep anne ve bebeği vardır. Onların tercihlerini gerçekleştirmek için doktor, ebe/doula ve doğum psikoloğu büyük bir çalışma içindedir.
Doğum şekli ne olursa olsun annenin doğumdan coşku ve başarı duygusu ile ayrılması esastır. Ve doğar doğmaz bebeğine ilk dokunan ve onu kollarına alanın anne olması için her türlü gayret sarf edilecektir. Ten Tene Temas doğumda bebeğin ilk ihtiyacıdır. Keşkesiz doğum bu ihtiyacı da karşılayacaktır. Keşkesiz doğumun sırrı buradadır.
İstanbul Doğum Akademisi / 2011
